พุทธภาษิต ว่าด้วยเรื่อง...จิต

จิตเดิมแท้ของเรานั้นทุกคนนั้นมาจากธรรมชาติอันบริสุทธิ์

(2) ว่าด้วยเรื่อง...จิต

พระเมฆิยเถระ...ปล่อยให้ความวิตก ๓ อย่างเข้าครอบงํา พระพุทธเจ้าจึงตรัสภาษิตว่า...

คนมีปัญญา

ทำจิตที่ดิ้นรนกวัดแกว่ง

รักษายาก ห้ามยาก ให้ตรงได้

เหมือนช่างศรทำลูกศรให้ตรงได้ฉันนั้น

อุกกัณฐิต...ออกบวชเป็นภิกษุ มีความอึดอัดใจในพระอภิธรรมและพระวินัยจึงปรารถนาจะสึก พระภิกษุอาจารย์ทั้ง ๒ ได้นําตัวเข้าเฝ้าพระ พุทธเจ้า อุกกัณฐิตภิกษุกราบทูลว่าถูกศีลและอภิธรรมห้ามปรามไว้ทุกสิ่ง ทํากิจใดไม่ได้เลย พระพุทธเจ้าจึงสอนให้ทําจิตกิจโดยตรัสภาษิตว่า...

จิตเห็นได้ยาก ละเอียดยิ่งนัก

มักใฝ่ในอารมณ์ตามที่ใคร่

ผู้มีปัญญาจึงควรควบคุมจิตไว้ให้ดี

เพราะจิตที่ควบคุมได้แล้วนำสุขมาให้

ปลาถูกเขาจับโยนไปบนบก

ย่อมดิ้นรนเพื่อจะกลับไปยังแหล่งน้ำที่เคยอาศัย

จิตใจเราก็เช่นเดียวกัน ดิ้นรนไปหากามคุณ

เพราะฉะนั้น จึงควรละเว้นกามคุณเสีย

ชายเลี้ยงโคผู้หนึ่ง...ออกบวชเพราะความต้องการอาหาร เขาบวชๆ สึกๆ อยู่ถึง ๖ ครั้ง การบวชครั้งที่ ๗ เขาจึงบรรลุอรหัตผล ไม่มีความ อาลัย ไม่ข้องเกี่ยวกับทางโลกอีกต่อไป ภิกษุทั้งหลายทราบความที่พระจิตตหัตถเถระกล่าวว่าตนไม่อาลัย ไม่ข้องเกี่ยวในกามคุณอีกแล้ว จึงโจษกันว่าพระจิตตหัตถเถระกล่าวคําไม่จริง พยากรณ์อรหัตผล พระพุทธเจ้า ทรงทราบความเหล่านั้นแล้วจึงตรัสภาษิตว่า...

ปัญญาย่อมไม่บริบูรณ์

แก่ผู้มีจิตไม่มั่นคง

ไม่รู้พระสัทธรรม

มีความศรัทธาไม่จริงจัง

พระภาคิไนยสังฆรักขิตเถระ...เป็นหลานของพระสังฆรักขิตเถระ มีความคิดฟุ้งซ่านจนเอาด้ามปฏักตีศีรษะของพระเถระ พระสังฆรักขิตเถระทราบความที่คิดฟุ้งซ่านโดยเจโตปริยญาณจึงกล่าวตําหนิ พระภาคิไนย สังฆรักขิตเถระมีความละอายได้หนีไปเพื่อสึก ภิกษุอื่นจับตัวได้แล้วนํามา ถวายต่อพระพุทธเจ้า พระพุทธเจ้าทรงทราบความทั้งสิ้นจึงตรัสภาษิตว่า...

จิตท่องเที่ยวไปไกล

เที่ยวไปดวงเดียว ไม่มีรูปร่าง

อาศัยอยู่ในร่างกายนี้

ใครควบคุมจิตนี้ได้

ย่อมพ้นจากบ่วงมาร

ภิกษุหลายรูป...เข้าบําเพ็ญสมณธรรมในป่าตลอดพรรษา เทวดาไม่อาจขึ้นสถิต ณ วิมานของตนเหนือพรรณไม้ได้จึงเที่ยวทํากิริยาหลอนภิกษุเหล่านั้นให้หนีไป ภิกษุได้เข้าเฝ้าพระพุทธเจ้ากราบทูลเรื่องที่เกิดขึ้น พระ พุทธเจ้าจึงให้ท่อง “กรณียเมตตสูตร” เมื่อภิกษุเหล่านั้นท่องคาถานี้ก็ได้รับความเมตตาจากเทวดาคอยอุปถัมภ์ภิกษุอยู่เนืองนิตย์ จนในที่สุดภิกษุ เหล่านี้ก็มีแก่ใจในการบําเพ็ญสมณธรรม พระพุทธเจ้าจึงเปล่งฉัพพรรณรังสีไปปรากฏเฉพาะหน้าแล้วตรัสภาษิตว่า...

เมื่อรู้ว่าร่างกายนี้แตกดับง่ายเหมือนหม้อน้ำ

พึงป้องกันจิตให้มั่นเหมือนป้องกันเมืองหลวง

แล้วพึงรบกับพญามารด้วยอาวุธคือปัญญา

เมื่อรบชนะแล้วพึงรักษาชัยชนะนั้นไว้

ระวังอย่าตกอยู่ในอำนาจมารอีก

2.6 ปัญญาคืออาวุธ

ผู้มีสติตื่นตัวอยู่เนืองนิตย์

มีจิตเป็นอิสระจากราคะและโทสะ

ละบุญและบาปได้

ย่อมไม่กลัวอะไร

2.3 สุขุมคัมภีรภาพ

2.4 อย่างลังเล

2.5 พ้นจากบ่วงมาร

2.1 แก้ที่ต้นตอ

พระติสสเถระ...ชาวเมืองสาวัตถี เป็นแผลเน่าพุพองไปทั่วเรือนร่างพระสัทธิวิหาริกทั้งหลายทนดูแลไม่ได้จึงทอดทิ้งไปเสีย พระพุทธเจ้าได้เสด็จมาดูแลพระติสสเถระด้วยพระองค์เองจนพระติสสเถระหายจากโรคร้ายนั้น พระพุทธเจ้าจึงตรัสภาษิตว่า...

อีกไม่นาน

ร่างกายนี้จักปราศจากวิญญาณ

ถูกทอดทิ้ง ทับถมแผ่นดิน

เหมือนท่อนไม้อันหาประโยชน์มิได้

2.7 กายนี้มิใช่ถาวร

คนเลี้ยงวัวชื่อนายนันทะ...ฟังธรรมจากพระพุทธเจ้าจนบรรลุโสดา ปัตติผล ตามส่งเสด็จพระพุทธเจ้าแล้วถูกนายพรานฆ่าตายระหว่างทาง ภิกษุโจษกันว่าเพราะพระพุทธเจ้าใช้ให้เขาตามมาส่งเขาจึงถูกนายพรานฆ่า ตาย พระพุทธเจ้าจึงเล่าบุพกรรมของนายนันทะพร้อมตรัสภาษิตว่า...

จิตที่ฝึกฝนผิดทาง

ย่อมทำความเสียหายได้

ยิ่งกว่าศัตรูทำต่อศัตรู

หรือคนจองเวรทำต่อคนจองเวร

2.8 บำเพ็ญอย่าหลงทาง

มหาอานิสงส์ของการพิมพ์หนังสือธรรมะ

“ ดูก่อนสารีบุตร นรชนใดมีใจเปี่ยมด้วยศรัทธาได้สร้างหนังสือพระธรรมไว้ในพระพุทธศาสนา เพื่อประโยชน์แก่ชนทั้งหลายได้อ่านได้สดับฟัง จะได้รับอานิสงส์ใหญ่อันประมาณมิได้...

ดูก่อนสารีบุตร อย่าว่าแต่พระพุทธวจนะตลอดทั้งไตรปิฎกนั้นเลย “แม้อักขระธรรมหนึ่งตัว” เป็นเครื่องหมายเพื่อน้อมนำจิตระลึกถึงคุณพระรัตนตรัย นำมาซึ่งความเลื่อมใสแก่ผู้ได้พบเห็น เป็นบ่อเกิดให้ประพฤติคุณงามความดีได้...

ฉะนั้นแล้วจะยังผลให้ผู้สร้างได้เสวยสุขเกษมสิ้นกาลช้านาน จักได้เสวยราชสมบัติเป็นบรมจักรพรรดิถึง 84,000 กัป ใช่แต่เท่านั้น เมื่อเคลื่อนจากความเป็นจักรพรรดิมาแล้วจะได้เสวยราชสมบัติเป็นพระราชาทรงมหิธานุภาพอีก 9 อสงไขย ต่อแต่นั้นมาก็จะได้เสวยสมบัติในตระกูลต่างๆ เป็นลำดับไปอันมีตระกูล พราหมณมหาศาล ตระกูลเศรษฐี คฤหบดี และภูมิเทวดาอย่างละ 9 อสงไขย ต่อแต่นั้นก็จะได้ไปเสวยสมบัติในฉกามาพจรสวรรค์ 6 ชั้นประณีีตเป็นลำดับขึ้นไปชั้นละ 9 อสงไขย เมื่อจุติจากเทวโลกแล้วก็จะถือเอากำเนิดในมนุษย์มีกายผุดผ่องโสภาเป็นที่ปฏิพัทธ์รักใคร่ของผู้ได้พบเห็น ทั้งน้ำใจก็สุจริตปราศจากมลทิน อานิสงส์ดังกล่าวมานี้เพราะอำนาจการสร้างอักขระธรรมหนึ่งตัว ฯ”...

พุทธภาษิตจากพระโอษฐ์

องค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า

สำนักพิมพ์เอกอนันต์บุ๊ค

Tel : 034-246644

Mobile : 085-0658236, 089-6726781

Fax : 034-246644

email : 96rangjai@gmail.com

บุคคลหรือหน่วยงานใดสนใจจัดพิมพ์หนังสือธรรมะเผยแพร่เพื่อแจกจ่ายเป็นธรรมทานแก่วัด ห้องสมุด โรงเรียน โรงพยาบาล สถานสงเคราะห์ ทัณฑสถาน ฯ หรือใช้ในโอกาสอันเป็นมงคลในชีวิตท่าน เช่น วันเกิด ทำบุญบ้าน กฐิน ผ้าป่า วันขึ้นปีใหม่ งานเกษียณอายุราชการ งานศพ สร้างอุทิศส่วนกุศล สะเดาะเคราะห์ หรือแจกจ่ายในงาน มงคล-อวมงคลต่างๆ

อนึ่ง ทางรสำนักพิมพ์มีความยินดีในกุศลเจตนาของท่านผู้มีใจอนุเคราะห์ช่วยเหลือกล่อมเกลาจิตใจของชาวโลกด้วยกุศโลบายอันพระพุทธองค์ได้ทรงสรรเสริญแล้ว ทั้งนี้ ทางสำนักพิมพ์ขอร่วมอนุโมทนาบุญ โดยให้ความสะดวกในด้านบริการในราคาพิเศษและจัดส่งตามรายการสั่ง ไม่ว่าซื้อน้อย-ซื้อมาก ในกรุงเทพฯ หรือต่างจังหวัด ทางสำนักพิมพ์ยินดีให้บริการแก่ทุกท่าน

ภิกษุรูปหนึ่ง...สนทนากับนางมาติกมาตา นางมาติกมาตานั้นเป็น พระอนาคามีพร้อมด้วยอภิญญาจึงสามารถทราบวาระจิตของผู้อื่นได้ ภิกษุนั้นเป็นเพียงปุถุชนมีความละอายจึงหนีไปยังสํานักของพระพุทธเจ้า พระ พุทธเจ้าจึงตรัสสอนภิกษุนั้นด้วยภาษิตว่า...

จิตควบคุมยาก แปรเปลี่ยนง่าย

ใฝ่ในอารมณ์ตามที่ใคร่

ฝึกจิตเช่นนั้นได้เป็นการดี

เพราะจิตที่ฝึกดีแล้วนำความสุขมาให้

2.2 ไม่แน่ไม่นอน

โสไรยเศรษฐีผู้บุตร...แลเห็นพระมหากัจจายนเถระมีรูปงาม จึงมีความคิดลามกต่อพระมหาเถระ กรรมนั้นทําให้เขากลับเพศเป็นสตรี ภาย หลังเมื่อขอขมาพระมหาเถระแล้วเขาจึงกลับเพศเป็นบุรุษและออกบวช

ภิกษุและชนทั้งหลายเที่ยวสอบถามความอยู่เนืองๆ ด้วยเรื่องการ กลับเพศและความรักในบุตรทั้ง ๔ คน อันบุตร ๒ คนเกิดโดยเขาเป็นบิดา บุตร ๒ คนเกิดโดยเขาเป็นมารดา พระโสไรยเถระตอบว่ามีความสิเนหาในบุตรอันเกิดแต่ครรภ์ของตนมากกว่า ชนและภิกษุทั้งหลายย่อมสอบถามดังนี้เป็นนิตย์ พระโสไรยเถระมีความรําคาญภายหลังจึงนิ่งเสีย แล้วตั้งใจ บําเพ็ญสมณธรรมจนบรรลุอรหัตผล

ภิกษุยังคงมาสอบถามเรื่องบุตร พระโสไรยเถระตอบว่าไม่มีความอาลัยไม่ว่าบุตรคนไหน ภิกษุโจษกันว่ากล่าวเท็จเพราะเมื่อไม่นานยังกล่าว ว่าตนอาลัยในบุตร พระพุทธเจ้าจึงตรัสภาษิตว่า...

มารดาก็ทำให้ไม่ได้ บิดาก็ให้ไม่ได้

ญาติพี่น้องก็ทำให้ไม่ได้

แต่จิตที่ฝึกฝนไว้ชอบย่อมทำสิ่งนั้นให้ได้

และทำให้ได้อย่างประเสริฐด้วย

2.9 ที่พึ่งอันแท้จริง

ปฏัก - ไม้ฝังเหล็กแหลม ใช้แทงสัตว์พาหนะ